Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία
Εξεταστική Ιουνίου 2006
Θέμα 1ο
Ποια ιδεολογία εκφράζουν οι Επίνικοι του Πινδάρου και ποια η τυπική τους δομή;
(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές)
(μονάδες 2)
Θέμα 2ο
20
21 Ούτε ένα στάδιο δεν είχα ανέβει και η σελήνη «Μένιππε», μου λέει με φωνή γυναίκας, «σε παρακαλώ, μπορείς να με διευκολύνεις σε κάτι με τον Δία;» «Γιατί όχι;» της απάντησα, «φτάνει να μην είναι κάτι βαρύ που πρέπει να το μεταφέρω». «Μια απλή παραγγελία θα μεταφέρεις», είπε εκείνη, «μια παράκληση από μένα προς τον Δία• γιατί έχω απαυδήσει πιά, Μένιππε, ν’ακούω τα πολλά και φοβερά από τους φιλοσόφους που άλλη δουλειά δεν έχουν παρά να ασχολούνται συνεχώς μαζί μου, ποια είμαι, πόσο μεγάλη και για ποιο λόγο γίνομαι ημικυκλική ή μηνίσκος. Άλλοι απ’αυτούς λένε πως κατοικούμαι, άλλοι πως κρέμομαι πάνω από τη θάλασσα σαν καθρέφτης κι άλλοι ό,τι φανταστεί ο καθένας τους, εκείνο μου προσάπτουν. Τελευταία μάλιστα έφτασαν να πουν ότι και το φως μου ακόμα δεν είναι γνήσιο, αλλά είναι κλοπιμαίο κι έρχεται από πάνω, από τον ήλιο, και άλλο δεν κοιτάζουν παρά πώς θα με βάλουν να μαλώσω με τον αδελφό μου, σαν να μην τους έφταναν όσα έχουν πει για τον ίδιο τον Ήλιο, πως τάχα είναι πέτρα και πυρωμένο σίδερο.
Κι όμως, πόσα και πόσα δεν ξέρω εγώ γι’αυτούς, πράξεις αισχρές και κατάπτυστες που κάνουν τη νύχτα εκείνοι που την ημέρα εμφανίζονται σοβαροί και ανδροπρεπείς, επιβλητικοί στο βλέμμα και στη μορφή, καμάρι των απλών πολιτών. Εγώ βέβαια δεν λέω λέξη, κι ας βλέπω όλ’αυτά• γιατί δεν θεωρώ πρέπον να αποκαλύψω και να βγάλω στο φως τις νυκτερινές εκείνες ενασχολήσεις και την παρασκηνιακή ζωή του καθενός• ακόμα κι αν δω κάποιον να μοιχεύεται ή να κλέβει ή να αποτολμά οτιδήποτε άλλο από εκείνα που ευνοεί περισσότερο η νύχτα, απλώνω στη στιγμή σύννεφο και σκεπάζω το πρόσωπό μου για να μη δείξω στον κόσμο γέρους ανθρώπους να ντροπιάζουν την αρετή και το μακρύ τους γένι. Εκείνοι όμως καθόλου δεν διστάζουν να με κατασπαράζουν με τα λόγια τους και να με προσβάλλουν με κάθε τρόπο, ώστε, μα τη Νύχτα, πολλές φορές σκέφτηκα να μεταναστέψω όσο γίνεται μακρύτερα για να γλιτώσω από την κακογλωσσιά τους.
Θυμήσου λοιπόν να διαβιβάσεις όλ’αυτά στον Δία και να προσθέσεις ότι μου είναι αδύνατο να μείνω στη θέση μου, εκτός αν εκείνος εξοντώσει τους φυσικούς και φιμώσει τους διαλεκτικούς και ανασκάψει τη Στοά και πυρπολήσει την Ακαδημία και σταματήσει τις συζητήσεις στους Περιπάτους• μόνο έτσι θα πάψουν να με μετράνε καθημερινά και θα μπορέσω να βρώ ησυχία.»
Λουκιανού Ικαρομένιππος ή Υπερνέφελος §§ 20-21 (μετάφραση Αλόη Σιδέρη)
α) Καταδείξτε βασικά χαρακτηριστικά της τέχνης του Λουκιανού που ανιχνεύονται στο παραπάνω απόσπασμα.
β) Σε ποιες κατηγορίες ταξινομούνται τα έργα του Λουκιανού;
(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τη μία σελίδα συνολικά)
(μονάδες 3 / η κάθε ερώτηση 1,5)
Θέμα 3ο
Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε τρεις περίπου σειρές τον καθένα:
Ομηρική γλώσσα, Ανακρεόντεια, Αίτια, Παλατινή Ανθολογία, Μηναία.
(μονάδες 2,5 / ο κάθε όρος 0,5)
Θέμα 4ο
Προοίμιο της Χρονογραφίας
Ο μακαριότατος αββάς Γεώργιος, άνδρας ελλογιμότατος και πολυμαθέστατος (που έγινε και Σύγκελλος στα χρόνια του αγιότατου πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ταρασίου), αφού διάβασε πολλούς ιστορικούς και χρονογράφους κι αφού έκανε έρευνα πάνω στα έργα τους, έγραψε μια σύντομη χρονογραφία από την εποχή του Αδάμ μέχρι την εποχή του βασιλιά Διοκλητιανού του διώκτη των χριστιανών. Και τις χρονολογίες, αφού λεπτομερώς εξέτασε, με μεγάλη ακρίβεια κατέγραψε και τις διαφωνίες μεταξύ των συγγραφέων συμβίβασε και αποκατέστησε και συνέταξε, όπως κανένας άλλος συγγραφέας πριν από αυτόν, τους βίους των αρχαίων βασιλιάδων κάθε έθνους και τους χρονολόγησε. Όσο του ήταν δυνατόν συμπεριέλαβε και τους αρχιερείς των οικουμενικών θρόνων, (της Ρώμης εννοώ και της Κωνσταντινούπολης, της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας και των Ιεροσολύμων), ορθοδόξους και αιρετικούς και επακριβώς τους χρόνους της ιερατείας τους. Επειδή όμως τον πρόλαβε ο θάνατος και δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το σκοπό του αλλά – καθώς είπαμε και πιο πάνω- αποδήμησε εις κύριον υπηρετώντας την ορθόδοξη πίστη σε μένα -ως γνήσιο φίλο- άφησε το βιβλίο ατελείωτο και μου πρόσφερε αφορμή να συμπληρώσω ό,τι λείπει. Εγώ που δεν αγνοώ την αμάθειά μου και τον περιορισμένο λόγο μου ήθελα να παραιτηθώ από την προσπάθεια γιατί το έργο με ξεπερνούσε. Εκείνος όμως με ανάγκασε να το κάνω παρακαλώντας με να μην ολιγωρήσω και μείνει το έργο ημιτελές. Έτσι υπακούοντας σε κείνον ξεκίνησα ένα εγχείρημα που με υπερβαίνει, καταβάλλοντας πολύ μεγάλο κόπο. Γιατί πολλά βιβλία έψαξα και διάβασα για να γράψω αυτή τη χρονογραφία που ξεκινάει από την εποχή του Διοκλητιανού και φθάνει ως τη βασιλεία του Μιχαήλ και του γιου του του Θεοφύλακτου και περιγράφει τις βασιλείες και τις πράξεις των πατριαρχών και τους χρόνους που έγιναν όλα αυτά. Και δεν τα σύνταξα από μόνος μου αλλά τα σταχυολόγησα από αρχαίους ιστοριογράφους και ρήτορες (λογογράφους) και τα έβαλα στη σειρά κατατάσσοντας τα γεγονότα της κάθε χρονιάς χωρίς να τα συγχέω. Για να γνωρίζουν οι αναγνώστες σε ποιο χρόνο βασιλείας του κάθε βασιλιά έγινε ποιο γεγονός πολεμικό ή σχετικό με την εκκλησία, πολιτικό, είτε σχετιζόμενο με το λαό, ή και οτιδήποτε άλλο.
(Θεοφάνης, εκδ. B.G.Niebuhr [CFHB], 1839, I.3-5)
Παραβλέποντας τη χρήση του όρου «χρονογραφία» μέσα στο κείμενο, πώς θα αναγνωρίζατε στο παραπάνω προοίμιο την πρόθεση του συγγραφέα να συγγράψει χρονογραφία και όχι ιστορία;
(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές)
(μονάδες 2,5 )
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006
Θέμα 1ο
Είσαι της γνώμης ότι οι ρήτορες ομιλούν πάντοτε με σκοπό το καλύτερο, επιδιώκοντας τη βελτίωση των πολιτών μέσω των λόγων τους, ή και αυτοί, επιζητώντας την ευχαρίστηση των πολιτών και παραμελώντας το κοινό όφελος χάριν του ιδίου, συμπεριφέρονται στο λαό, όπως σε παιδιά, προσπαθώντας μόνο να τον ευχαριστήσουν αδιαφορώντας για το αν βελτιωθεί ή θα χειροτερεύσει;
(Πλάτων, Γοργίας 502e-503a, μτφρ. Ε. Αλεξίου)
Nα εντοπίσετε τη στάση του Πλάτωνος απέναντι στη ρητορική, όπως αυτή διαφαίνεται στο παραπάνω απόσπασμα.
(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές)
(μονάδες 2)
Θέμα 2ο
105. Ύπουλος ο Φθόνος ψιθύρισε στο αυτί του Απόλλωνα:
106. "θαυμάζω τον ποιητή που το τραγούδι του είναι θάλασσα πλατιά".
107. Του Φθόνου ο Απόλλωνας κατάφερε κλωτσιά και είπε:
108. "μέγας ο ρους του ασσυριακού ποταμού, αλλά με τα νερά του
109. παρασέρνει πλήθος λύματα και ρύπους.
110. Κι η προσφορά των Μελισσών στη Δήμητρα δεν είναι ύδωρ
111. κοινό αλλά πηγής καθαρής και άχραντης ανάβλυσμα
112. ιερό, ολίγο στάλαγμα, τέλειο απόσταγμα".
(Καλλίμαχος, Ύμνος στον Απόλλωνα, μτφρ. Θ.Δ. Παπαγγελής)
α) Προσδιορίστε και αναπτύξτε τις βασικές αρχές της καλλιμαχικής τέχνης, όπως συνοψίζονται σε αυτούς τους στίχους.
Β) Ποια είναι τα κυριότερα ποιητικά έργα του Καλλίμαχου;
(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τη μία σελίδα συνολικά)
(μονάδες 3 /το κάθε ερώτημα 1,5)
Θέμα 3ο
Πότε μπορεί να χρονολογηθεί η Αρχική Σύνταξη του Διγενή Ακρίτη και ποιες είναι οι πιθανές ιστορικές συγκυρίες που τον γέννησαν;
(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές)
(μονάδες 2,5 )
Θέμα 4ο
Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε τρεις περίπου σειρές τον καθένα:
Έργα και Ημέραι, δημηγορίες, ασιανισμός, Οκτώηχος, πολιτικός στίχος.
(μονάδες 2,5 / ο κάθε όρος 0,5)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου